Ontmoet Heleen aan het werk

atelier Mark de Weijer

Heleen van der Sanden

Luister naar de verhalen die de natuur je toefluistert

“Als ik wie ik ben ten volste wil leven, dan moet ik mij hier volledig beschikbaar voor stellen en al wat mij daarvan afhoudt, laten gaan.

Ik wil kunnen maken wat er niet is. Dit betekent: Ik moet het zelf maken, met mijn eigen handen. Vanaf het begin. Ik moet uit het niets beginnen, want dat is alles. Ik wil erbij zijn. Ik wil zijn bij het ontstaan der dingen.

Alles wat ik maak, moet dus door mij komen. Ik moet het dromen en vanuit de oorsprong door mijn handen laten gaan. Mijn handen zijn mijn verbinding tussen buiten en binnen. Washi, de eeuwenoude Japanse ambachtelijke wijze van papier maken, is voor mij de meest directe weg. Zodra ik mijn handen erin steek, houdt het mij bij de les. Als ik met Washi bezig ben, voel ik: Hier ben ik op mijn plek.

Een ambacht leer je niet. Je gaat gewoon doen en gaandeweg ontstaan de vragen. En de vragen leiden tot ontdekkingen, die tot nieuwe vragen leiden. Hier, op deze plek, is er die fluistering: ‘Ga maar proberen en kijken wat er gebeurt.’

De magie van een ambacht is de dans tussen het doen en het laten gebeuren. Tastend en doortastend, in het vertrouwen dat het altijd zal worden wat het worden moet. Het is zo’n wonderlijk proces, dat iedere keer weer onder mijn handen te zien gebeuren!

Met Washi ben je heel dicht bij hoe iets groeit bij het water. Dat wat de vezel aan jou heeft geschonken. Daar ga je met uiterste precisie in mee, want anders lukt het niet. De natuur laat zich niet leiden.

Het is belangrijk dicht bij de natuur te zijn, omdat ik denk dat daar de verhalen vandaan komen. De natuur komt ook uit het niets, het grote iets. De natuur is vol verhalen, met al haar takjes en blaadjes. Alles heeft zijn dromen, zijn fluisteringen en ik claim het recht zo dicht mogelijk bij het magische te blijven.

Natuurlijk zoek ik. Naar dat ene moment van stilvallen, van verwondering en ontzag. Dat je het onder je handen ziet ontstaan en denkt: Wauw… dat dit kan!

En het kan, met het respect voor het materiaal en daar de beste manier voor vinden om mee om te gaan. Iedere stap, iedere handeling is belangrijk. Op deze plek voel ik de geschiedenis van de natuur en het ambacht en dat dit al honderden jaren zo wordt beoefend. Dat besef ontroert me. De ambachtslieden die hiermee al eeuwenlang bezig zijn, voelen als mijn ambachtsfamilie.

Ik illustreer met papier, in innige samenwerking met de natuur en de kennis van anderen. Met alle eerbied voor de historie, het zichtbare en het onzichtbare.

De vraag om papier te maken specifiek voor een gedicht is een kans uit duizenden. Het gedicht is er eerst en dat wordt nu gedragen door wat ik speciaal ervoor vervaardigd heb… dit ervaar ik als een zeer bijzondere samenwerking van twee mensen die allebei uit het niets beginnen. Een eeuwenoude ontroering van het nieuwe.”

Lees meer over Heleen en haar werk op haar website.

Kunstwerken

Washi (Japans papier), pulppainting met wortelextract (meekrapwortel), pastelkrijt

Washi (Japans papier), pulppainting met plantenextract (indigo), Rakusui-techniek